De Essentie van het Bepalen van de Tijd voor het Avond-Sjema
Waarom is het essentieel om de tijd voor de recitatie van het Sjema in de avond vast te stellen door de voortgang van de priesters, gezuiverd van hun onreinheid, terwijl het veel eenvoudiger en nauwkeuriger zou zijn om te zeggen dat de tijd hiervoor samenvalt met het moment waarop de sterren zichtbaar worden? Dit is de kern van de vraag. In zijn antwoord legt de Gemara uit dat het onderliggende motief van de Misjna was om de aandacht te vestigen op het gedrag van de priesters. Zij, de priesters, de leermeesters van het volk, zijn door hun ambt en hun promptheid en bekwaamheid in hun taken, de voorbeelden die de norm van correct gedrag bepalen.
De lezer zal hebben opgemerkt dat de verbale precisie en de diepe spirituele inhoud, impliciet maar niet altijd duidelijk, eigen zijn aan Talmoedische discussie, waarvan dit slechts een voorproefje is.
De Duur van de Recitatie van het Sjema
We kunnen nu verdergaan met onze bespreking van de Misjna-tekst, die nu gaat over de duur van de periode gedurende de nacht waarin het Sjema mag worden gereciteerd. Vanaf de nacht valt, tot welk moment in de nacht mag het Sjema worden gereciteerd?
We lezen nu in de Misjna: Rabbi Eliezer zegt tot het einde van de eerste wacht (gelijk aan een derde van de nacht). Maar de wijzen (die van mening verschillen) zeggen dat (de termijn moet worden verlengd) tot middernacht.
Rabban Gamaliël zegt: Tot de dageraad. Het gebeurde dat de zonen van Rabban Gamaliël eens (na middernacht) thuiskwamen van een feest en tegen hem zeiden:
We hebben het Sjema nog niet gereciteerd (vanavond). Hij (Rabban Gamaliël) zei tegen hen:
Als de dageraad nog niet is aangebroken, zijn jullie verplicht te reciteren.
De Vraag van de Zonen van Rabban Gamaliël
De onderliggende kwestie in de vraag van de zonen is deze:
De wijzen beperken de tijd van recitatie tot middernacht. Aangezien zij de meerderheid vormen, overruled hun beslissing alle andere, en zelfs de zonen van Rabban Gamaliël zijn verplicht hun regel te volgen. De vraag die door de zonen aan Rabban Gamaliël werd gesteld, is of de limiet van middernacht die door de wijzen is vastgesteld een absolute limiet is, of dat het een limiet is die alleen door de wijzen zelf is ingesteld om nalatigheid in het vervullen van deze verplichting te voorkomen. In het laatste geval, aangezien de jongeren laat thuiskwamen, zouden zij nog steeds verplicht kunnen zijn het Sjema te reciteren. Het antwoord van hun vader was dat de limiet van middernacht een kunstmatige is, ingesteld door de wijzen zelf, en daarom:
“Als de dageraad nog niet is aangebroken, zijn jullie verplicht te reciteren”.
Rabban Gamaliël. Hier lezen we in de Misjna: Maar niet alleen in dit geval hebben ze verklaard (zoals hierboven), maar waar de wijzen ook maar middernacht als tijdslimiet noemen, strekt de verplichting zich uit tot het aanbreken van de dageraad.
Het Verbranden van Vet en Ledematen: Een Voorbeeld
Hij citeert vervolgens een voorbeeld uit de offers. In de Misjna lezen we:
Het verbranden van de vetten en de ledematen (op het altaar) is een geval waarin het gebod tot het aanbreken van de dageraad blijft gelden.
De ledematen en het vet van een brandoffer moeten ’s nachts verbrand worden na de dag waarop het werd aangeboden. De nachttijd voor deze handeling strekt zich uit tot de dageraad. De relevante vers is:
Exodus 34:25: “Het offer van het paasfeest mag niet tot de ochtend overblijven.”
Offeren binnen een Bepaalde Periode
De Misjna vervolgt:
En alle (offers) die binnen een bepaalde periode van één dag moeten worden gegeten (zijn gelijksoortige gevallen waarin) de geboden blijven gelden tot het aanbreken van de dageraad.
Met andere woorden, al die (offers) hoeven alleen maar geofferd te worden en eindigen met het aanbreken van de dageraad.
Het relevante vers is in Leviticus 7:15:
“En het vlees van het dankoffer op de dag van zijn offergave; hij zal er niets van overlaten tot de ochtend.”
Voorzorgsmaatregel van de Wijzen
De Misjna vervolgt: Als dat zo is, waarom zeiden de wijzen dan tot middernacht? (Het antwoord: als een voorzorgsmaatregel) om te voorkomen dat iemand zou falen.
De wijzen beperkten het eten van het offervlees tot middernacht. Dit zou mensen binnen de perken houden en voorkomen dat ze na de dageraad zouden eten. Ze deden hetzelfde met betrekking tot de recitatie van het Sjema. In de woorden van de Gemara hieronder:
Zodat een persoon niet thuis zou komen van de velden in de avond en zou zeggen: ik zal eerst naar huis gaan, een hapje eten en drinken, een kort dutje doen, waarna ik het Sjema en het stille gebed zal reciteren, en dan overmant de slaap hem voor de rest van de nacht.
Daarom werd de tijdslimiet op middernacht gesteld.
Twee Belangrijke Conclusies
Twee belangrijke conclusies vloeien voort uit deze Misjna.
Ten eerste kan de manier waarop een religieus ritueel wordt nageleefd dienen als precedent voor het vaststellen van normen met betrekking tot andere rituelen. Het getuigen van een religieuze handeling kan het naleven van een andere stimuleren. We kunnen dit idee herkennen in de Talmoedische uitdrukking: “Ze waren getuige van een handeling en werden herinnerd aan een religieuze wet”. De Misjna gebruikt daarom de handelingen van de priesters als een aanduiding van de tijd voor het lezen van het Sjema. De Gemara hieronder citeert verschillende soortgelijke voorbeelden.
Ten tweede, waar een meningsverschil bestaat, regeert de meerderheid, en bindt hun beslissing de minderheid. De volledige implicaties van dit principe zijn te zien in het verhaal van Rabban Gamaliël en zijn zonen. Het inherente respect van de laatsten voor het gezag en de kennis van hun vader, evenals Rabban Gamaliëls superieure status en macht als drager van de titel “Prins,” zouden allemaal moeten wijken voor de meerderheidsbeslissing van de wijzen. Sanctie werd verleend aan de meerderheidsbeslissing door de vaste overtuiging van de rabbijnen dat de mening van de meerderheid de ware weergave was van de mondelinge wet die aan Mozes op de Sinaï was overgeleverd.